Hệ thống nạp thông minh VVT có nhiệm vụ điều khiển thời gian mở đóng xupap để tối ưu hóa công suất làm việc của động cơ cũng như giảm mức tiêu thụ nhiên liệu, đây là hệ thống không thể thiếu của động cơ.
Hệ thống nạp thông minh VVT là gì?
Hệ thống nạp thông minh VVT đã được biết đến ở Việt Nam từ những năm 2000 với sự xuất hiện của các mẫu xe đến từ Honda, Toyota… Hệ thống nạp VVT được viết tắt từ cụm từ Variable Valve Timing. Công nghệ này có nhiều tên gọi tùy theo các hãng sản xuất như VVT của Toyota, V-TEC của Honda, MVIC của Mitsubishi…
Được biết đến là phương pháp phổ biến nhất, hệ thống VVT-i của Toyota là thiết kế phun xăng theo nguyên tắc điện – thủy lực. Hệ thống nạp VVT-i (Variable Valve Timing with intelligence) theo định nghĩa chuyên môn là hệ thống điều khiển xupap với góc mở biến thiên thông minh. Và đây là công nghệ được sử dụng trên các xe của Toyota như Toyota Camry, Toyota Corolla Altis…
Xem thêm:
- Mua xe corolla altis cũ
- Camry 2.5 q 2016 cũ
Hệ thống nạp thông minh của Toyota
Động cơ hoạt động có được ổn định và hoạt động hết công suất hay không là nhờ vào hoạt động cung cấp nhiên liệu. Hệ thống nạp thông minh gồm có bộ xử lý trung tâm ECU 32 bit, bơm và đường ống dẫn dầu, bộ điều khiển phối khí (VVT) với các van điện, các cảm biến… Nhiệm vụ của hệ thống là sử dụng áp suất thủy lực để xoay trục cam nạp và làm thay đổi thời điểm phân phối khí. Hệ thống được điều khiển dựa trên các tín hiệu của các cảm biến thu thập về như vị trí bướm ga, vị trí trục khuỷu, nhiệt độ nước…
Hệ thống nạp thông minh VVT được cấu tạo từ nhiều bộ phận
Ngoài ra thiết kế của hệ thống VVT-i được đồng bộ với bướm ga điện tử ETCS-i (bướm ga điện tử ETCS-i hoạt động nhờ một mô tơ cực nhạy điều khiển bằng xung điện), đầu phun nhiên liệu 12 lỗ (lúc này không khí không còn đóng vai trò hỗ trợ trong hệ thống điện – thủy lực nữa) và bộ chia điện bằng điện tử cùng các bugi đầu iridium.
Đi cùng với khái niệm VVT-i Toyota là khái niệm dual VVT-i, vậy Dual VVT-i là gì và có liên quan gì đến VVT-i. Dual VVT-i là hệ thống điều phối van biến thiên thông minh kép có chức năng điều khiển thời điểm đóng mở đồng thời của cả van nạp và van xả. Điểm này khác so với nguyên lý hoạt động VVT-i khi mới chỉ can thiệp đến việc đóng mở van nạp. Vì vậy hệ thống dual VVT-i nhiều điểm ưu việt hơn so với VVT-i, hệ thống giúp động cơ tăng công suất tối đa và có khí thải ra môi trường sạch hơn do tận dụng tối đa nhiên liệu hơn.
Nguyên lý làm việc của hệ thống nạp thông minh VVT-i
Hệ thống nạp nhiên liệu điện tử VVT-i của Toyota tối ưu hóa góc phối khí của trục cam nạp dựa trên chế độ làm việc của động cơ phối hợp với các thông số điều khiển chủ động. Nguyên lý hoạt động VVT-i dựa trên các cảm biến để thu thập thông tin, dữ liệu, từ cảm biến vị trí trục khuỷu, cảm biến vị trí bướm ga, cảm biến nhiệt độ nước làm mát và lưu lượng khí nạp cung cấp về ECU để tính toán thông số cho hệ thống phối khí VVT-i theo yêu cầu chủ động.
Bộ phận ECU xử lý thông tin từ các cảm biến
Trong quá trình hoạt động dựa trên cơ sở các yếu tố chủ động, hiệu chỉnh và thực tế, ECU sẽ tổng hợp được lệnh phối khí tối ưu cho buồng đốt. ECU tính toán lệnh phối khí trong vài phần nghìn giây và ra quyết định đóng (mở) các van điện của hệ thống thủy lực. Áp lực dầu sẽ tác động thay đổi vị trí bộ điều khiển hệ thống phối khí VVT-i, mở các xupap nạp đúng mức cần thiết vào từng thời điểm thích hợp.
Khác với hệ thống cam kiểu cũ có độ mở xupap không thay đổi thì hệ thống nạp thông minh VVT-i của Toyota đã điều chỉnh vô cấp hoạt động của các van nạp tác động thay đổi độ mở và thời điểm mở biến thiên của xupap theo sự phối hợp các thông số về lưu lượng khí nạp, vị trí bướm ga, tốc độ và nhiệt độ động cơ.
Bộ điều khiển VVT-i dùng để xoay trục cam nạp bao gồm các bánh răng trong và các bánh răng ngoài, van điều khiển dầu phối khí trục cam để điều khiển đường đi của dầu. Tùy theo lệnh từ ECU mà van điều khiển dầu phối khí sẽ cho dòng chảy dầu thủy lực đến bộ điều khiển sớm hoặc muộn. Tùy vào trạng thái hoạt động của động cơ mà hệ thống thông minh sẽ làm sớm, trễ thời điểm phối khí hoặc duy trì thời điểm phân phối khí hiện tại.
Hệ thống nạp thông minh VVT – i tiết kiệm nhiên liệu tối ưu
Ưu điểm của hệ thống nạp nhiên liệu thông minh VVT giúp cắt giảm tiêu thụ nhiên liệu, làm giảm lượng khí thải ra môi trường. Vì nhờ có cảm biến đo nồng độ oxy dư đặt ở cụm góp xả để nhận biết tỷ lệ nhiên liệu được đốt có tối ưu từ đó điều chỉnh chế độ nạp nhiên liệu. Hiện nay Toyota đã ứng dụng rộng rãi công nghệ nạp thông minh VVT-i trên các mẫu xe hạng trung với thiết kế động cơ cỡ vừa và nhỏ.
Tuấn Phong