Thay dầu hộp số ô tô định kỳ sẽ giúp hộp số vận hành trơn tru, tránh bị lỗi. Vậy khi nào cần thay? Cách kiểm tra và thay dầu hộp số thế nào?
Việc thay dầu hộp số ô tô rất quan trọng. Đã có không ít trường hợp hộp số bị trục trặc, hư hại nặng do chậm thay dầu, thay dầu không đúng cách, chọn sai loại dầu hộp số…
Mục lục
Dầu hộp số ô tô là gì? Có tác dụng gì?
Dầu hộp số ô tô là một loại dầu nhớt có tác dụng bôi trơn, giảm ma sát, chống gỉ sét… giúp các bộ bánh răng bên trong hộp số có thể hoạt động trơn tru. Bên cạnh đó, dầu hộp số còn có vai trò làm mát các chi tiết hộp số, giữ chúng ở mức nhiệt độ cho phép. Riêng với xe hộp số tự động, dầu hộp số còn tham gia vào cả quá trình hoạt động của bộ ly hợp thuỷ lực.
Tại sao phải thay dầu hộp số?
Sau một thời gian, dầu hộp số ô tô do phải làm việc trong điều kiện khắc nghiệt, nhiệt độ cao nên phân tử dầu dễ bị bẻ gãy, dầu bị oxy hoá, chất lượng dầu không còn như trước, khả năng bôi trơn và làm mát giảm.
Mặt khắc trong quá trình hộp số hoạt động, khi các bánh răng hộp số ma sát với nhau sẽ tạo ra muội và bụi kim loại li ti. Muội và bụi này khiến dầu bị đặc dần, không chỉ không bôi trơn hiệu quả mà trái lại còn tạo lực cản khiến các bánh răng hộp số không còn ăn khớp trơn tru như trước. Điều này dễ dẫn đến hiện tượng thiếu dầu, làm nhiệt độ dầu và áp suất dầu tăng cao vượt mức cho phép.
Nếu tình trạng này không được sớm khắc phục thì sẽ ảnh hưởng đến sự vận hành chung của hộp số, gây hại, làm giảm tuổi thọ cho các chi tiết bên trong hộp số. Rất nhiều lỗi hộp số ô tô xảy ra đều bắt nguồn từ việc xe bị thiếu dầu hộp số.
Dầu hộp số ô tô bao lâu phải thay?
Từng loại hộp số sẽ có thời gian thay dầu khác nhau. Bởi cấu tạo và nguyên lý hoạt động của mỗi loại hộp số đều khác nhau.
Với xe hộp số tự động, thời gian thay dầu hộp số khuyến cáo là sau mỗi 60.000 – 150.000 km. Tuy nhiên, theo nhiều kỹ sư và thợ kỹ thuật ô tô, ở Việt Nam xe nên được thay dầu hộp số định kỳ sau mỗi 50.000 – 100.000 km tuỳ theo điều kiện vận hành. Bởi nước ta có khí hậu nóng ẩm, môi trường đường sá nhiều khói bụi. Thay dầu hộp số sớm sẽ hạn chế được tình trạng dầu bị cháy hay bị biến chất.
Xem thêm:
- Cách lái xe số tự động tiết kiệm xăng
- Ý nghĩa các ký hiệu số tự động
- Hướng dẫn sử dụng lẫy chuyển số đúng cách
Với xe hộp số sàn, do nguyên lý hoạt động khắc nghiệt hơn nên thời gian thay dầu hộp số theo khuyến cáo là sau mỗi 40.000 – 50.000 km.
Hiện không có một mốc thời gian chính xác rằng khi nào cần thay dầu hộp số ô tô. Mỗi hãng xe thường sẽ có khuyến cáo riêng được ghi trong sổ tay hướng dẫn sử dụng xe. Chủ xe có thể tham khảo sổ tay này để nắm được lịch thay dầu hộp số cụ thể cho xe của mình. Để chắc chắn hơn, chủ xe có thể nhờ các chuyên viên hay thợ kỹ thuật của hãng tư vấn trực tiếp.
Hiện tượng thiếu dầu hộp số
Bên cạnh căn cứ vào lịch thay dầu hộp số ô tô mà nhà sản xuất, việc thay dầu hộp số cũng cần linh hoạt theo tình trạng thực tế của xe. Nếu phát hiện xe đang gặp hiện tượng thiếu dầu hộp số thì cần đưa xe đi kiểm tra, tiến hành châm thêm hay thay mới dầu hộp số.
Sau đây là một số dấu hiệu thường gặp khi xe bị hiện tượng thiếu dấu hộp số:
- Xe rung
Đây là dấu hiệu xe bị thiếu dầu hộp số dễ gặp nhất, phổ biến ở những xe ít tuân thủ đúng quy trình bảo dưỡng, không thay dầu đúng lịch hẹn. Ở các loại hộp số khác nhau hiện tượng xe rung sẽ khác nhau. Nhưng thường thì xe sẽ rung khi vào số, chuyển số, kèm theo là âm thanh lạ.
- Dầu hộp số chuyển màu nâu/xanh
Dầu hộp số thường có màu đỏ. Nếu dầu chuyển sau màu xanh lục, màu nâu đậm hay nâu sữa… có nghĩa là dầu hộp số đã bị biến chất, cần kiểm tra và thay mới.
- Tiếng kêu lạ dưới gầm
Khi mới nổ máy hay lúc tăng tốc, nếu xe phát ra tiếng kêu lạ ở dưới gầm thì có thể hộp số đang bị thiếu dầu. Bởi thiếu dầu sẽ khiến các bánh răng trong hộp số không còn vận hành ăn khớp và trơn tru như bình thường nên sẽ phát ra tiếng két két hay cạch cạch.
- Sang số khó
Mức dầu hộp số thấp hay chất lượng dầu không đạt chuẩn có thể gây ra tình trạng sang số khó, hộp số phản ứng chậm, trục trặc khi chuyển số…
- Mùi khét/chua
Nếu dầu hộp số đang bị quá nhiệt thì xe thường sẽ có mùi khét, mùi chua…
- Đèn cảnh báo bật sáng
Hầu hết các dòng ô tô hiện đại ngày nay đều được nhà sản xuất trang bị hệ thống đèn cảnh báo lỗi xe ở cụm đồng hồ sau vô lăng. Nếu thấy đèn báo lỗi hộp số bật sáng thì khả năng cao là xe bị thiếu dầu hộp, hay dầu hộp số đang gặp vấn đề. Ngoài ra, đèn báo Check Engine ngoài báo lỗi động cơ thì cũng báo lỗi cả hộp số.
Xem thêm:
- Cách chạy xe số sàn êm ái, không lo giật
Cách kiểm tra dầu hộp số ô tô
Để biết chính xác khi nào thay dầu hộp số ô tô, cách tốt nhất là kiểm tra thực tế mức dầu hộp số đang có trong xe. Cách kiểm dầu hộp số ô tô như sau:
- Bước 1: Đỗ xe trên một mặt phẳng, vẫn để động cơ hoạt động
- Bước 2: Mở nắp capo xe
- Bước 3: Tìm ống dẫn dầu hộp số – nhiều xe sẽ có nhãn dán, nếu không tìm thấy có thể mở sổ hướng dẫn sử dụng xe để xem
- Bước 4: Nhấc que thăm dầu ra khỏi ống, dùng khăn lau sạch
- Bước 5: Cho que thăm dầu vào ống để kiểm tra mức dầu và nhấc ra lần nữa.
Quan sát mức dầu đang có:
Trên que nhà sản xuất đã đánh dấu sẵn vạch “Đầy – Thêm” hoặc “Cao – Thấp”. Nếu thấy mức dầu ở giữa mức Đầy và Thêm hoặc Cao và Thấp thì không cần thay dầu. Nếu thấy mức dầu dưới mức Thêm hoặc Thấp nghĩa là xe đang bị thiếu dầu, cần thay thêm dầu mới hoặc xe đang bị rò rỉ dầu.
Quan sát màu sắc của dầu:
Ngoài quan sát mức dầu còn cần phải quan sát cả màu sắc của dầu. Bởi màu sắc của dầu nhớt sẽ cho biết tình trạng dầu, chất lượng dầu hiện tại. Dầu hộp số ô tô mới thường có màu đỏ, đôi khi sẽ có màu hồng hay màu nâu sáng. Nếu quan sát thấy dầu có các hiện tượng bất thường sau cần đưa xe đi kiểm tra:
- Dầu hộp số màu nâu bẩn, kèm theo mùi khét giống bánh mỳ cháy: Đây là dấu hiệu cho thấy dầu xe bị cháy. Có thể kiểm tra bằng cách đặt que thăm dầu vào tờ giấy trắng. Sau khoảng 30 giây, xem dầu có loang ra không. Nếu dầu không loang ra nghĩa là dầu đã bị biến chất nghiêm trọng, cần đưa xe đi kiểm tra ngay.
- Dầu hộp số màu nâu sữa: Đây là dấu hiệu dầu bị bẩn do nước lám mát bị rỉ ra lọt vào két làm mát dầu của hộp số.
- Dầu hộp số có bọt, bong bóng: Đây là dấu hiệu dầu quá nhiều, dùng sai loại dầu, động cơ bị tắc lỗ thông hộp số…
Cách thay dầu hộp số xe ô tô
Quy trình thay dầu hộp số ô tô gồm các bước:
- Bước 1: Dùng kích nâng gầm xe ô tô lên để có thể chui lọt người vào trong.
- Bước 2: Dùng cờ-lê tháo bu-long ở đáy các-te để xả hết dầu hộp số.
- Bước 3: Tương tự cũng tháo xả ống dầu trong biến mô. Khi xả dầu biến mô có thể cho nổ máy xe và vào số để dầu dễ xả hết ra.
- Bước 4: Khi dầu được xả hết ra, tiến hành vặn ốc đóng các-te và biến mô lại, hạ gầm xe xuống như bình thường.
- Bước 5: Mở nắp capo, rút que thăm dầu ra, đặt phễu vào và bắt đầu đổ dầu. Sau đó, dùng que thăm dầu kiểm tra lại.
- Bước 6: Chạy thử xe một vòng để nhớt mới bắt đầu bôi trơn các chi tiết bên trong hộp số. Cuối cùng dùng que thăm dầu kiểm tra lần nữa. Nếu thiếu thì cho thêm dầu.
Dầu hộp số ô tô bao nhiêu tiền?
Trên thị trường hiện có rất nhiều thương hiệu dầu nhớt với đa dạng các dòng sản phẩm dầu hộp ô tô khác nhau.
- Giá dầu hộp số số sàn phổ biến trong tầm 380.000 – 450.000 đồng/bình 4 lít
- Giá dầu hộp số tự động phổ biến trong tầm 120.000 – 200.000 đồng/bình 1 lít
- Giá dầu hộp số ly hợp kép DCT phổ biến trong tầm 200.000 – 300.000 đồng/bình 1 lít
- Giá dầu hộp số vô cấp CVT phổ biến trong tầm 550.000 – 850.000 đồng/bình 4 lít
- Giá dầu hộp số ZF phổ biến trong tầm 350.000 – 500.000 đồng/bình 1 lít
Tương ứng với mỗi loại hộp số sẽ có các loại dầu nhớt riêng. Các hãng xe ô tô đều có những quy định thông số nghiêm ngặt về loại dầu trong hộp số. Dầu hộp số có tác dụng bôi trơn các chi tiết trong hộp số nên phải có các tính chất chống tạo bọt, chỉ số nhớt ổn định… để hộp số có thể vận hành trơn tru.
Từng nhà sản xuất, từng dòng sản phẩm sẽ có công thức dầu bôi trơn khác nhau cho ra phẩm cấp khác nhau thể hiện qua các chỉ số nhớt hộp số khác nhau. Do đó, dù cùng là xe số tự động nhưng có thể xe này phù hợp với loại dầu này nhưng chưa chắc xe kia đã phù hợp. Vì thế, khi mua dầu nhớt hộp số ô tô tốt nhất nên nói với người bán thông tin chi tiết về xe của mình như thương hiệu, mẫu xe, phiên bản, đời xe.
Theo các chuyên gia, dầu hộp số rất quan trọng vì nó ảnh hưởng trực tiếp đến sự vận hành và tuổi thọ của hộp số nói riêng và cả hệ thống truyền động nói chung. Do vậy không nên tự ý thay dầu hộp số. Bởi nếu không có kinh nghiệm sẽ dễ chọn sai loại dầu, mua phải dầu nhớ hộp số giả, kém chất lượng… Tốt nhất nên thay dầu nhớt hộp số ở hệ thống garage của hãng xe mình đang sử dụng hoặc những xưởng sửa chữa ô tô uy tín.
Riêng với các dòng xe từ hạng sang trở nên như xe Mercedes, xe Audi, xe BMW… người dùng được khuyến cáo rằng chỉ nên thay dầu nhớt ô tô tại hãng. Bởi các hãng xe châu Âu thường có hẳn một công thức dầu hộp số riêng cho những dòng xe của mình.
Đã có không ít trường hợp xe ô tô bị trục trắc về hộp số do thay dầu nhớt bên ngoài. Vì thế, để dùng được dầu hộp số chính hãng chất lượng nên đưa xe đến hệ thống garage của hãng.
Trung Nguyễn